“Chỉ trong vài giây, một dị vật nhỏ cũng có thể cướp đi hơi thở và tính mạng – nhưng nếu biết cách sơ cứu đúng, bạn hoàn toàn có thể cứu sống một con người”
???? Dị vật tai – mũi – họng là tai nạn thường gặp, có thể nguy hiểm đến tính mạng.
???? Thủ thuật Heimlich (và phương pháp ấn ngực vỗ lưng) là kỹ năng sơ cứu quan trọng, ai cũng nên biết để kịp thời cứu sống người bị nghẹt thở.
???? Khi phát hiện dị vật vùng tai mũi họng mà người bệnh còn hồng hào, khóc được, la được, nói được, không khó thở thì người nhà để bệnh nhân ở tư thế ngồi thở, giữ yên trẻ và đưa đến cơ sở y tế có chuyên khoa TMH để được xử trí đúng đắn, tránh biến chứng dị vật rơi vào đường thở, gây nguy hiểm đến tính mạng bệnh nhân.
???? Không cố móc dị vật khi không nhìn thấy rõ, tránh đẩy dị vật vào sâu hơn.
???? Riêng dị vật pin điện tử, cần phải lấy dị vật càng sớm càng tốt vì nguy cơ hoại tử niêm mạc gây biến chứng nặng nề về lâu dài.
???? Khoa TMH Bệnh viện II Lâm Đồng hàng tháng tiếp nhận và xử trí hơn 30 ca dị vật tai mũi họng.
1. Dị vật tai – mũi – họng là gì?
• Dị vật đường thở, tai – mũi – họng là những vật lạ rơi vào tai, mũi hoặc đường hô hấp (thường gặp ở trẻ em).
• Ví dụ: hạt lạc, hạt na, đồ chơi nhỏ, đồng xu, cúc áo, pin điện tử, …
• Đây là tai nạn thường gặp, có thể gây nguy hiểm tính mạng nếu dị vật rơi vào đường thở, gây tắc nghẽn và ngạt thở.
2. Dấu hiệu nhận biết dị vật đường thở
• Đột ngột ho sặc sụa, khó thở, tím tái.
• Không thể nói, khóc hay thở.
• Trẻ hoặc người lớn đưa tay lên cổ (dấu hiệu điển hình của nghẹt thở).
• Nếu dị vật ở tai hoặc mũi: đau, chảy máu, chảy dịch hôi, khó chịu, ù tai hoặc nghẹt mũi.
3. Thủ thuật Heimlich – cứu sống người bị dị vật đường thở
Mục đích: Tạo áp lực đột ngột đẩy dị vật ra khỏi khí quản.
???? Cách thực hiện (người lớn và trẻ >2 tuổi):
1. Đứng phía sau nạn nhân, vòng tay quanh bụng.
2. Một tay nắm chặt lại, đặt ở vùng thượng vị (trên rốn, dưới xương ức).
3. Tay còn lại ôm trọn lấy nắm tay, giật mạnh và nhanh vào trong – lên trên.
4. Lặp lại 5 – 10 lần cho đến khi dị vật bật ra hoặc nạn nhân thở, khóc lại bình thường.
???? Trẻ nhỏ < 2 tuổi: Phương pháp vỗ lưng ấn ngực:
• Đặt bé nằm sấp trên cánh tay, đầu thấp hơn ngực.
• Dùng gót bàn tay vỗ mạnh 5 lần vào lưng giữa hai xương bả vai.
• Nếu chưa ra, lật bé ngửa, ấn ngực 5 lần ở vị trí giữa ngực.
• Lặp lại cho tới khi dị vật bật ra.
???? Nếu bệnh nhân hôn mê:
• Để trẻ nằm ngửa, quý xuống dạng 02 chân cạnh đùi nạn nhân
• Đặt 01 lòng bàn tay lên trên rốn, dưới chóp xương ức, đăt tiếp bàn tay thứ hai chồng lên bàn tay thứ nhất
• Ấn 5 cái dứt khoát, mạnh và nhanh vào bụng theo hướng từ dưới lên trên
• Có thể lặp lại 6 – 10 lần ấn bụng cho tới khi dị vật rơi khỏi đường thở.
⚠️ Lưu ý:
• Không cố móc dị vật khi không nhìn thấy rõ, tránh đẩy dị vật vào sâu hơn.
• Sau khi cấp cứu thành công, vẫn nên đưa người bệnh đến cơ sở y tế để kiểm tra.
4. Phòng ngừa dị vật tai – mũi – họng
• Không cho trẻ nhỏ chơi với đồ vật nhỏ, dễ nuốt.
• Không cười đùa, chạy nhảy khi đang ăn.
• Tập cho trẻ thói quen ăn chậm, nhai kỹ.
• Hướng dẫn người lớn và giáo viên cách thực hiện nghiệm pháp Heimlich để xử trí kịp thời.
Nguồn: Bộ môn Tai Mũi Họng - Đại học Y dược Thành phố Hồ Chí Minh. DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ VÀ DỊ VẬT ĐƯỜNG ĂN. Giáo trình giảng dạy đại học Tai Mũi Họng. 2021
586 Lượt xem
